პლასტმასის ნარჩენების გარემოზე ზემოქმედების გაზრდის ფონზე და მის განკარგვასთან დაკავშირებული გაზრდილი ტვირთის შესახებ, არსებობს სურვილი, რომ გამოიყენოთ ხელუხლებელი პლასტმასის ნაცვლად რეციკლირებული, სადაც ეს შესაძლებელია. ვინაიდან მრავალი ლაბორატორიული სახარჯო მასალა დამზადებულია პლასტმასისგან, ეს აჩენს კითხვას, შესაძლებელია თუ არა ლაბორატორიაში გადამუშავებულ პლასტმასზე გადასვლა და თუ ასეა, რამდენად შესაძლებელია ეს.
მეცნიერები იყენებენ პლასტმასის სახარჯო მასალას პროდუქციის ფართო ასორტიმენტში ლაბორატორიაში და მის გარშემო - მილების ჩათვლით (კრიოვიალური მილები,PCR მილები,ცენტრიფუგა მილები), მიკროფირფიტები (კულტურული ფირფიტები,24,48,96 ღრმა ჭაბურღილის ფირფიტა, PCR პალტები), პიპეტის რჩევები(ავტომატური ან უნივერსალური რჩევები), პეტრის კერძები,რეაგენტის ბოთლები,და მეტი. ზუსტი და საიმედო შედეგების მისაღებად, სახარჯო მასალაში გამოყენებული მასალები უნდა იყოს უმაღლესი სტანდარტებით, რაც შეეხება ხარისხს, თანმიმდევრულობას და სისუფთავეს. უხარისხო მასალების გამოყენების შედეგები შეიძლება იყოს მძიმე: მთელი ექსპერიმენტის ან ექსპერიმენტების სერიის მონაცემები შეიძლება უსარგებლო გახდეს მხოლოდ ერთი სახარჯო მასალის გაუმართაობის ან დაბინძურების გამო. ასე რომ, შესაძლებელია თუ არა ამ მაღალი სტანდარტების მიღწევა რეციკლირებული პლასტმასის გამოყენებით? ამ კითხვაზე პასუხის გასაცემად, ჯერ უნდა გავიგოთ, როგორ კეთდება ეს.
როგორ ხდება პლასტმასის გადამუშავება?
მთელ მსოფლიოში, პლასტმასის გადამუშავება მზარდი ინდუსტრიაა, რომელიც გამოწვეულია პლასტმასის ნარჩენების გავლენის გაზრდით გლობალურ გარემოზე. თუმცა, სხვადასხვა ქვეყანაში მოქმედი გადამუშავების სქემებში დიდი ვარიაციებია, როგორც მასშტაბის, ასევე შესრულების თვალსაზრისით. გერმანიაში, მაგალითად, Green Point სქემა, სადაც მწარმოებლები იხდიან თავიანთ პროდუქტებში პლასტმასის გადამუშავების ხარჯებს, განხორციელდა ჯერ კიდევ 1990 წელს და მას შემდეგ გაფართოვდა ევროპის სხვა ნაწილებში. თუმცა, ბევრ ქვეყანაში პლასტმასის გადამუშავების მასშტაბები უფრო მცირეა, ნაწილობრივ ეფექტურ გადამუშავებასთან დაკავშირებული მრავალი გამოწვევის გამო.
პლასტმასის გადამუშავების მთავარი გამოწვევა არის ის, რომ პლასტმასი არის მასალების ბევრად უფრო ქიმიურად მრავალფეროვანი ჯგუფი, ვიდრე, მაგალითად, მინა. ეს ნიშნავს, რომ სასარგებლო რეციკლირებული მასალის მისაღებად პლასტმასის ნარჩენები კატეგორიებად უნდა დახარისხდეს. სხვადასხვა ქვეყანას და რეგიონს აქვს საკუთარი სტანდარტიზებული სისტემები გადამუშავებადი ნარჩენების კატეგორიზაციისთვის, მაგრამ ბევრს აქვს იგივე კლასიფიკაცია პლასტმასისთვის:
- პოლიეთილენის ტერეფტალატი (PET)
- მაღალი სიმკვრივის პოლიეთილენი (HDPE)
- პოლივინილ ქლორიდი (PVC)
- დაბალი სიმკვრივის პოლიეთილენი (LDPE)
- პოლიპროპილენი (PP)
- პოლისტირონი (PS)
- სხვა
დიდი განსხვავებებია ამ სხვადასხვა კატეგორიის გადამუშავების სიმარტივეში. მაგალითად, 1 და 2 ჯგუფები შედარებით ადვილად გადამუშავდება, მაშინ როცა „სხვა“ კატეგორია (ჯგუფი 7) ჩვეულებრივ არ გადამუშავდება5. ჯგუფის რაოდენობის მიუხედავად, რეციკლირებული პლასტმასი შეიძლება მნიშვნელოვნად განსხვავდებოდეს მათი ხელუხლებელი კოლეგებისგან, სიწმინდით და მექანიკური თვისებებით. ამის მიზეზი ის არის, რომ გაწმენდისა და დახარისხების შემდეგაც კი რჩება მინარევები, როგორც სხვადასხვა ტიპის პლასტმასისგან, ისე მასალების წინა გამოყენებასთან დაკავშირებული ნივთიერებებისგან. აქედან გამომდინარე, პლასტმასის უმეტესობა (მინისგან განსხვავებით) მხოლოდ ერთხელ გადამუშავდება და გადამუშავებულ მასალებს განსხვავებული გამოყენება აქვთ, ვიდრე მათი ხელუხლებელი კოლეგები.
რა პროდუქტების დამზადება შეიძლება რეციკლირებული პლასტმასისგან?
კითხვა ლაბორატორიის მომხმარებლებისთვის არის: რაც შეეხება ლაბორატორიულ სახარჯო მასალას? არის თუ არა ლაბორატორიული კლასის პლასტმასის წარმოება გადამუშავებული მასალებისგან? ამის დასადგენად საჭიროა ყურადღებით დავაკვირდეთ იმ თვისებებს, რომლებსაც მომხმარებლები მოელიან ლაბორატორიული სახარჯო მასალისგან და უხარისხო მასალების გამოყენების შედეგებს.
ამ თვისებიდან ყველაზე მნიშვნელოვანი სისუფთავეა. აუცილებელია, რომ მინარევები პლასტმასში, რომელიც გამოიყენება ლაბორატორიული სახარჯო მასალებისთვის, მინიმუმამდე იყოს შემცირებული, რადგან მათ შეუძლიათ გამოირეცხონ პოლიმერიდან ნიმუშში. ამ ეგრეთ წოდებულ გაჟონვას შეიძლება ჰქონდეს მთელი რიგი უაღრესად არაპროგნოზირებადი ზემოქმედება, მაგალითად, ცოცხალი უჯრედების კულტურებზე და ასევე გავლენა მოახდინოს ანალიტიკურ ტექნიკაზე. ამ მიზეზით, ლაბორატორიული სახარჯო მასალების მწარმოებლები ყოველთვის ირჩევენ მასალებს მინიმალური დანამატებით.
რაც შეეხება გადამუშავებულ პლასტმასს, მწარმოებლებისთვის შეუძლებელია მათი მასალების ზუსტი წარმოშობის და, შესაბამისად, დამაბინძურებლების დადგენა. და მიუხედავად იმისა, რომ მწარმოებლები დიდ ძალისხმევას ხარჯავენ პლასტმასის გასაწმენდად გადამუშავების პროცესში, გადამუშავებული მასალის სისუფთავე გაცილებით დაბალია, ვიდრე ხელუხლებელი პლასტმასი. ამ მიზეზით, რეციკლირებული პლასტმასი კარგად შეეფერება იმ პროდუქტებს, რომელთა გამოყენებაზე გავლენას არ მოახდენს გაჟონვის მცირე რაოდენობა. მაგალითები მოიცავს მასალებს სახლებისა და გზების მშენებლობისთვის (HDPE), ტანსაცმელი (PET) და შესაფუთი მასალები (PS)
თუმცა, ლაბორატორიული სახარჯო მასალებისთვის, ისევე როგორც სხვა მგრძნობიარე აპლიკაციებისთვის, როგორიცაა საკვების კონტაქტის მრავალი მასალა, მიმდინარე გადამუშავების პროცესების სისუფთავის დონე არ არის საკმარისი იმისათვის, რომ უზრუნველყოს საიმედო, განმეორებადი შედეგები ლაბორატორიაში. გარდა ამისა, მაღალი ოპტიკური გამჭვირვალობა და თანმიმდევრული მექანიკური თვისებები აუცილებელია ლაბორატორიული სახარჯო მასალების უმეტეს აპლიკაციებში და ეს მოთხოვნები ასევე არ კმაყოფილდება რეციკლირებული პლასტმასის გამოყენებისას. ამრიგად, ამ მასალების გამოყენებამ შეიძლება გამოიწვიოს ცრუ დადებითი ან უარყოფითი შედეგები კვლევაში, შეცდომები სასამართლო ექსპერტიზაში და არასწორი სამედიცინო დიაგნოზი.
დასკვნა
პლასტმასის გადამუშავება მსოფლიოში დამკვიდრებული და მზარდი ტენდენციაა, რომელიც დადებით, ხანგრძლივ გავლენას მოახდენს გარემოზე პლასტმასის ნარჩენების შემცირებით. ლაბორატორიულ გარემოში, რეციკლირებული პლასტმასის გამოყენება შესაძლებელია აპლიკაციებში, რომლებიც არც ისე დამოკიდებულია სისუფთავეზე, მაგალითად, შეფუთვაზე. თუმცა, ლაბორატორიული სახარჯო მასალების მოთხოვნები სისუფთავისა და თანმიმდევრულობის თვალსაზრისით არ შეიძლება დაკმაყოფილდეს გადამუშავების მიმდინარე პრაქტიკით და, შესაბამისად, ეს ნივთები კვლავ უნდა დამზადდეს ხელუხლებელი პლასტმასისგან.
გამოქვეყნების დრო: იან-29-2023